2019
Extreem laat succesvol broedgeval
Norbert Kwint
In het voorjaar van 2019 hebben wij aan onze oostgevel
een tweede gierzwaluwkast opgehangen (onderste kast
op de foto). De eerste kast (in de nok op de foto) hing er al
twee jaar en was direct bezet. De Vogelwacht Uffelte heeft
in het dorp tientallen kasten hangen met een behoorlijk
bezettingspercentage.
Laat broedsel
De gierzwaluwen zijn laat dit jaar, maar half mei is de
bovenste kast bezet. Op 5 juni vliegen er ineens ook twee
vogels uit de nieuwe kast. Na enige tijd liggen onder de
eerste kast uitwerpselen; er zitten jongen. Op een van
de laatste dagen van juli vliegen de jongen uit de eerste
kast uit. Een paar dagen later hoor ik ineens gerommel
en gepiep vanuit de andere kast, die circa 2 meter boven
mijn slaapkamerraam hangt; ook de tweede kast is be-
zet. En dat terwijl de andere gierzwaluwen uit het dorp
zich al klaarmaken voor vertrek. Daarna volg ik op vrijwel
alle avonden vanaf begin augustus het invliegen van de
oudervogels; ik ben erg benieuwd hoe lang de ouders blij-
ven voeren. Terugrekenend zijn de eieren rond begin juli
gelegd (uitgaand van ongeveer zestig dagen voor broeden
en opgroeien).
Huis met gierzwaluwnestkasten in Uffelte Voeren
Het invliegen verloopt volgens een redelijk vast patroon,
waarbij de ouders meestal binnen enkele minuten na el-
kaar aankomen. Vaak 15 tot 20 minuten na zonsondergang
en daarna nog een keer voor een laatste korte voedsel-
vlucht. Bijvoorbeeld op 20 augustus, met om 20:51 zons-
ondergang: 21:07 invliegen ouder1, deze verlaat het nest
weer om 21:10, om 21:12 invliegen ouder 2 die om 21:13 het nest weer verlaat. Om 21:19 komen beide ouders terug. Als de ouders apart aankomen, begroeten ze elkaar met twee tot drie keer gieren. Bij het late aankomen hebben ze vaak meerdere pogingen nodig om goed in te vliegen (maximaal tien pogingen geteld).
De jongen roepen vrijwel permanent, zowel overdag als midden in de nacht. Sowieso maken de vogels regelmatig rumoer in de kasten: roepen, gescharrel, piepen.
Op 25 augustus zijn twee jongen voor het eerst zichtbaar, als ze overdag met opengesperde bek voor het invlieggat zitten.
Het zijn de zeer warme dagen van eind augustus en het
is dus heel heet in de kast. Gelukkig verdwijnt de zon net na de middag naar de andere kant van ons huis, waardoor de kast in de schaduw komt te hangen. Die dag hoor ik de jongen ook voor het eerst vliegoefeningen doen.
Spannend
Op 27 augustus wordt het heel spannend. Nadat beide
ouders rond 20:20 boven huis en tuin gieren, vliegt er om
21:01 nog maar één oudervogel in de kast. De tweede vogel komt niet meer terug. Gegrepen door de boomvalk van Rheebruggen of vertrokken naar het zuiden? Op de warme dagen daarna zitten de jongen dagelijks voor het invlieggat en wordt de afloop iedere dag spannender. Op 30 augustus is de oudervogel regelmatig boven de tuin en het dorp aan het foerageren. Om 20:43 brengt de ouder voer,
vliegt meteen weer uit en keert om 20:52 terug. Om 21:00 vliegt een van de jongen uit. Een klein stukje naar het noorden, een draai boven de tuin van de buren en daarna het zuiden tegemoet, in het donker. Een heel bijzondere waarneming.
Een dag later is er onweer in de buurt. De oudervogel
vliegt om 20:33 in en om 20:45 uit. Dan zit ineens het
tweede jong voor het invlieggat en vliegt om 20:50 uit,
onweer en regen tegemoet. Om 20:51 komt de ouder terug met voer, naar een lege kast.
Op 1 september vliegt de ouder rond 09:55 nog boven tuin en dorp. Daarna heb ik ‘m niet meer gezien.