De gierzwaluw geniet wettelijke bescherming vanuit de Wet Natuurbescherming. Bescherming in de praktijk hangt vaak af van goedwillende mensen (o.a. in de bouw) en alerte mensen op straat die een vergissing bespeuren en in actie komen.
Kennisdocument Gierzwaluw
De Wet Natuurbescherming zorgt voor een wettelijke bescherming van (bedreigde) plant en diersoorten. Het is bijvoorbeeld verboden om deze beschermde soorten te doden, te vernielen of te verplaatsen. Maar er zijn uitzonderingen mogelijk, de overheid kan besluiten om onder voorwaarden een ontheffing te verlenen. Bij beschermde planten en dieren geldt het “Nee, tenzij” principe.
Voor een aantal beschermde soorten is een kennisdocument ontwikkeld. Hierin kun je snel en overzichtelijk terugvinden wat onder welke voorwaarden mag en hoe men een ontheffing kan aanvragen. Het kennisdocument vervangt de Soortenstandaard.
Praktische bescherming
Maar het kan ook gebeuren dat u tegen iets aanloopt dat niet de bedoeling is van de wettelijke bescherming: een gevel met gierzwaluw-nestplaatsen afgedekt door steigers en doeken, een container met de eerste oude dakpannen van een dak waar gierzwaluwen onder broeden. Aangezien het een belangrijk onderdeel vormt van de totale bescherming, staat hieronder uitgelegd hoe u kunt handelen in geval van een overtreding van de Wet Natuurbescherming en waar u verschillende informatie kunt verkrijgen en/of meldingen kunt doen
Een overtreding van de wet bespeurd?
Indien u vermoedt dat voorschriften van de gemeente niet worden nageleefd, kunt u als belanghebbende een verzoek doen tot handhaving. Door een dergelijk verzoek vraagt u de gemeente een besluit te nemen. De gemeente kan besluiten handhavend op te treden, daarvan af te zien of te gedogen. Bij gedogen blijft de situatie, die eigenlijk niet mag, in stand. Dit komt echter weinig voor. Van belang is dat de gemeente een besluit neemt. Hiertegen kunt u bezwaar en beroep instellen. De verdere procedure ziet er dus hetzelfde uit als bij een besluit op een aanvraag van bijvoorbeeld een bouwvergunning.
Voor de stappen in de procedure: Overheid verzoek tot handhaving (pdf)
Omgevingsvergunning module handhaving: Overheid verzoek tot handhaving – wegwijzer – omgevingsvergunning module handhaving 2007 (pdf)
Bevoegd gezag inzake de handhaving van de Wet Natuurbescherming
Dienst Regelingen is, onder het mandaat van de Staatssecretaris van Economische Zaken, als eerste bevoegd om de Wet Natuurbescherming te handhaven en ontheffingen af te geven. Bij een door de gemeente afgegeven omgevingsvergunning is het mogelijk de koppeling te leggen met de Wet Natuurbescherming. Hiervoor dient een Verklaring van geen bedenkingen afgegeven worden door Dienst Regelingen. Als dit gebeurt, is de gemeente bevoegd om te handhaven.De gemeente is verplicht om de aanvraag voor een omgevingsvergunning te toetsen aan de Wet Natuurbescherming, maar toch zijn er jaarlijks slechts een kleine 100 aanvragen voor deze koppeling.
In alle andere gevallen is de Dienst Regelingen van het Ministerie van Economische Zaken dus de bevoegde instantie om te handhaven. Indien u van mening bent dat de voorschriften van de Wet Natuurbescherming niet worden nageleefd, kunt u als belanghebbende een verzoek doen tot handhaving.
Men kan bij Dienst Regelingen (DR) een verzoek tot handhaving van de Wet Natuurbescherming indienen, zoals beschreven in Artikel 4.1 en 4.2 de Algemene Wet bestuursrecht, of een melding doen van een mogelijke overtreding van de Wet Natuurbescherming. Dit kan door het online meldingsformulier in te vullen. Daarnaast kunnen eventuele vragen per telefoon gesteld worden via 088 042 42 42 (lokaal tarief) of via de website mijn.rvo.nl.
Zodra DR een melding heeft binnengekregen, zal zij de initiatiefnemer van de werkzaamheden hiermee confronteren en vragen om een reactie. Als uit deze reactie blijkt dat het waarschijnlijk is dat de Wet Natuurbescherming overtreden zal worden, zal DR bestuursrechtelijke stappen zetten om de overtreding te voorkomen dan wel te beëindigen. U kunt hierbij denken aan het eventueel opleggen van een last onder dwangsom om verdere werkzaamheden te voorkomen.
Wanneer kunt u om handhaving verzoeken?
Een handhavingsverzoek kan altijd worden ingediend. Indien er voorschriften niet worden nageleefd, heeft de Dienst Regelingen of de gemeente een beginselplicht tot handhaving. Zij kunnen echter niet alles controleren om vervolgens uit zichzelf op te treden. Met een handhavingsverzoek wijst u Dienst Regelingen of de gemeente op situaties die mogelijk in strijd zijn met wet- en regelgeving. Het is vervolgens aan hen om nader onderzoek te verrichten en een besluit te nemen op het verzoek.
Een melding of een handhavingsverzoek?
U kunt op twee manieren laten weten dat u last heeft van een ‘overtreding’ van de regels. Dit kan door middel van een melding of een verzoek.
Een melding kan zowel mondeling als schriftelijk worden ingediend. Het voordeel is dat u anoniem kunt blijven. Het is dan echter aan de Dienst Regelingen of de gemeente om te beslissen wat zij met de melding gaat doen. Er is geen verplichting richting de klager om actie te ondernemen.
Als u een schriftelijke beslissing wilt, verzoekt u om handhaving van de Wet Natuurbescherming. Dit verzoek mag u doen als u voldoet aan twee voorwaarden (Zie Algemene wet bestuursrecht, artikel 1:3 lid 3 en artikel 4:2):
- U bent belanghebbende. Dat kan een persoon zijn maar bijvoorbeeld ook een stichting of vereniging. Een individueel persoon moet onderbouwen op welke manier zijn belang wordt geschaad door een overtreding van de Wet Natuurbescherming. Is het verzoek om handhaving gedaan door een stichting, dan moet de stichting aantonen dat het belang dat door haar behartigd wordt, wordt geschaad door de overtreding. Welk belang de stichting behartigt, moet blijken uit de statutaire doelstellingen en uit de feitelijke werkzaamheden.
- U verstuurt het verzoek schriftelijk, voorzien van een datum en handtekening. Daarom is het nodig dat u het digitale meldingsformulier van de Dienst Regelingen print en ondertekend opstuurt.
Ondertussen gaat de Dienst Regelingen wel alvast met de melding aan de slag. Als de melding is onderzocht, wordt u geïnformeerd over de uitkomst. Tegen de schriftelijke beslissing kunt u eventueel bezwaar maken.
Richtlijn voor het zijn van belanghebbend persoon: binnen ca. 300 m wonen ten opzichte van de plaats van de overtreding en zicht hebben op de plaats van de overtreding.
Aan welke vereisten moet een verzoek voldoen? Een verzoek moet aan de volgende vereisten voldoen:
- Het verzoek moet schriftelijk worden gedaan.
- In het verzoekschrift moeten naam, adres en woonplaats van de verzoeker staan en een dagtekening.
- Het moet duidelijk zijn op wie of welke situatie het verzoek betrekking heeft. Welk bedrijf of welke persoon?
- Het moet in zekere mate duidelijk zijn waar de ‘overtreding’ uit bestaat. Is er geen vergunning of houdt men zich niet aan bepaalde regels?
- Van belang is om uit te zoeken wie de regels moet handhaven. Het is immers de bedoeling dat u het verzoek bij de juiste overheidsinstantie indient.
- Degene die verzoekt, moet belanghebbende zijn. U bent belanghebbende indien uw belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken. U bent bijvoorbeeld belanghebbende als de buurman een hok bouwt waarvoor geen vergunning is afgegeven of als de fabriek in de buurt stankoverlast of geluidsoverlast geeft. Maar u bent bijvoorbeeld geen belanghebbende als u klaagt over iemand die in een dorp verderop een schuurtje bouwt zonder vergunning.
Wat gebeurt er na het indienen van een dergelijk verzoek?
De gemeente moet op dit verzoek reageren. Het is een verzoek waarop een besluit moet worden genomen. Er zal een beslissing moeten volgen binnen de termijn die in de wet wordt genoemd. Is er geen specifieke termijn, dan geldt de algemene termijn uit de Algemene wet bestuursrecht, artikel 4:13 en 4:14. Die termijn bedraagt 8 weken en mag eventueel worden verlengd met een redelijke termijn.
Een beslissing zal echter over het algemeen binnen acht weken moeten volgen. Na het nemen van het besluit is het mogelijk om bezwaar of beroep in te stellen tegen de beslissing. Indien er binnen de geldende termijn of de genoemde acht weken geen beslissing wordt genomen door de gemeente, kunt u een bezwaarschrift indienen tegen de weigering tijdig te beslissen en zo nodig via de rechter een beslissing afdwingen.
Wet Natuurbescherming
Gaat u buiten aan het werk op plaatsen waar mogelijk beschermde planten of dieren aanwezig zijn? U kunt dan te maken krijgen met de Wet Natuurbescherming. Deze nieuwe wet vervangt per 1 januari 2017, de Flora-& Fauna wet, de Bos wet en de Natuurbeschermings wet 1998. Volgens deze wet mag u geen schade toebrengen aan vogels en aan beschermde dieren of planten. In de Soortenbescherming bij ruimtelijke ingrepen kunt u lezen wat de Wet Natuurbescherming inhoudt, welke dieren beschermd zijn en wat u kunt-of verplicht bent te doen in geval u natuurverstorende ingrepen gaat doen. In sommige situaties mag dit wel en kunt u een vrijstelling of ontheffing krijgen. Wanneer dat voor u geldt en hoe u deze aanvraagt, leest u op deze pagina.
Melding overtreding op de wet Natuurbeschermimg
De wet Natuurbescherming verbiedt activiteiten die schadelijk zijn voor beschermde planten en dieren. Ziet u een mogelijke overtreding op het gebied van de wet Natuurbescherming? Dan kunt u dit (eventueel anoniem) melden met dit formulier